فندق
فندقزیر شاخه : نهاندانگان Angiosperms) )  رده : دولپه ایها (Dicotyledons )راسته : Amentales  تیره : Corylaceae  جنس : فندقCorylus)) گونه :avellana  اسم انگلیسی : Filbert , Hazelnutمشخصات مورفولوﮊیکی : فندق درختچه ای است به ارتفاع 5 متر با جوانه های تخم مرغی شکل برگهای آن به ابعاد 6-13 × 10-5 سانتی متر تقریبا گرد یا بیضی متمایل به دایره ، قاعده برگ ها قلبی نا متقارن ، دندانه دار ، پشت برگها کرکدار با دمبرگی به طول 15 – 5 میلی متر . گل ماده کوچک منفرد به رنگ صورتی .میوه آن گرد شبیه تخم مرغ کمی کروی به قطر 5/2- 5/1 سانتی متر که روی آن را کاسبرگهای سبز پوشانیده است .میوه فندقه خشک ، ناشکوفا و دارای برون بر چوبی است .شاتون های نر فندق منفرد به طول 6 – 5 سانتی متر آویزان وگریبانه یا برگه میوه آن استکانی شکل ، برگی و در سمت تحتانی آن غده ای و انتهای آن لوب دار است . [6 ]گل های نر سنبله ها آویخته و گل های ماده گرزن های کوتاه تشکیل می دهند . هر گل ماده روی یک برگه اصلی یا برگه مادر و در برگه فرعی دیگر به نام برگکهای دختر قرار دارد که به هم متصل و تقریبا لوله ای را تشکیل می دهند . میوه فندقه خشک ، ناشکوفا و دارای برون بر چوبی است . فندق درختچه ای است خزان دار و یک پایه ، که جنس فندق حدود 15 گونه مختلف دارد . چوب فندق ، در برابر سرما کاملا پایدار است ولی شکوفه های آن که در زمستان ، پیش از پدیدار شدن برگ ها ، باز می شوند در دمای کمتر از 10 درجه سانتیگراد از بین می روند . نیاز سرمایی جوانه های برگ فندق با 800 تا 1700 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد برآورده می شود ولی نیاز جوانه های گل به سرما بسیار کمتر است . فندق ، فاقد ریشه محوری است و بنابراین نیازی به خاک خیلی ﮊرف ندارد . گلهای نر فندق خوشه ای هستند و به حالت جانبی روی چوب یکساله ، پدیدار می شوند .گل های ماده نیز جانبی هستند و در دسته های 10 – 1 عددی روی چوب یکساله پدیدار می شوند . گلها فاقد گلبرگ می باشند و توسط باد گرده افشانی می شوند .پس از گرده افشانی ، دانه گرده جوانه می زند ولی لوله گرده پس از رسیدن به دهانه تخمدان به یک دوره استراحت 5-4 ماهه فرو می رود که در طی این مدت تخمدان رشد نمی کند . در اواخر بهار با آماده شدن تخمدان ، لوله گرده وارد آن می شود و تخمک ها را تلقیح می کند و در نتیجه میوه به سرعت رشد می نماید و از اواسط تابستان به بعد می رسد . ترکیبات شیمیایی : مغز فندق 50-69 درصد ماده روغنی با بوی مطبوع دارد به مصارف تغذیه ، روشنایی ، عطر سازی و نقاشی می رسد به علاوه دارای فیتوبسترین ، ساکاروز و نوعی ماده پروتیدی به نام Coryline می باشد . دانه گرده گل های آن دارای گلوبولین ، پیتون ، موم ، نوعی ماده تلخ ، کلسترین ، 15-14 درصد ساکاروز ، ورنین Vernine ، گرانتین و احتمالا آدنین Adenine است . از نظر ترکیبات شیمیایی پوست درختچه دارای لیگنوسریل الکل ، بتولینول و سیتوسترول می باشد. برگهای آن در حدود 2% میتریستروزید اسید و آلانتوئیک اسید است . مغز میوه آن از فسفر غنی است و دارای روغن ثابت بسیار خوشبو و معطری است . از نظر مواد معدنی و ویتامین ها در هر یک صد گرم مغز فندق مواد زیر وجود دارد : آب 8/5 درصد ، پروتئین 6/12 درصد ، چربی در حدود 60 درصد ، خاکستر 5/2 درصد ، کلسیم 209 میلی گرم ، آهن 4/3 میلی گرم ، سدیم 2 میلی گرم ، پتاسیم 704 میلی گرم ، تیامین 46/0 میلی گرم ، انرﮊی غذایی 634 کالری و هیدارت کربن 16 درصد .ارزش غذایی : ارزش غذایی فندق بر حسب ماده خشک شامل : پروتئین 10 تا 22 % ، لیپیدها 55 تا 60 درصد ، قندها 3 تا 9 % ، خاکستر 2/2 تا 3% است [9 ] کلسیم 5/1 تا 2/2 گرم در کیلوگرم ، پتاسیم 8 تا 10 گرم در کیلو گرم . فسفر 5/2 تا 7/3 گرم در کیلوگرم . گوگرد 5/1 تا 7/2 گرم در کیلوگرم . منیزیم 2/1 تا 7/1 گرم در کیلوگرم .درصد اسیدهای چرب برابر اسید پالمتیک 2 تا 8% اسد اولئیک 70 تا 87% اسید استئاریک 5/0 تا 3/3 % است .قسمت مورد استفاده دارویی : پوست ساقه، پوست ریشه، سنبله نر و میوه است .  خواص درمانی : فندق طعم مطبوع دارد و از گردو سهم الهضم تر است به نظر می رسد که در آن یک ماده زیاد کننده فشار خون وجود داشته باشد . فندق به علت آن که مقدار ماده هیدروکرنه آن کم است غذای مناسبی برای مبتلایان به بیماری قند است . ضمنا چون املاح کلسیم ، فسفر ، پتاسیم ، منیزیم ، سدیم ، آهن و... دارد نیازمندیهای بدن را رفع می کند . پوست درخت فندق مخصوصا پوست ریشه آن مواد قابض دارد و جوشانده آن از قدیم الایام در طب عوام جهت رفع تب های نوبه و بند آوردنده خون ، درمان واریس و تنظیم قاعدگی در موارد خونروی در فواصل قاعدگی و یا قطع این حالت به کار می رفته است . سنبله نر و دانه های گرده آن اثر معرق دارد و مصرف آن ها به منظور درمان گریپ ، ذات الریه ، اسهال های ساده و حتی صرع توصیه شده است . در هندوستان مغز فندق تونیک و مقوی معده و مبهی است . فندق از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و خشک است و تمام اعضای درخت اعم از شکوفه و برگ آن قابض است ، بخصوص پوست و غشای بین پوست و مغز آن که بسیار خشک و قابض است . از نظر خواص ، نیروی جنسی را افزایش می دهد و مقوی روده ها و برای دفع سموم سرد مفید است . اگر ناشتا یا بعد از غذا با انجیر و سداب و عسل مخلوط خورده شود ، برای گزیدن عقرب نافع است . خوردن 30 گرم آن با عسل برای سرفه مزمن ، کمک به خارج کردن اخلاط سینه و ریه ، تقویت نیروی جنسی مفید است و بوداده آن باکمی فلفل موافق سینه و ریه و با انیسون برای خفقان ، سوزش مجرای ادرار ، دفع سموم سرد و زهر عقرب مفید است . ضماد پوست سوخته آن با پیه خوک برای جلوگیری از ریزش مو و ساییده آن با روغن زیتون برای رفع موی زاید در پلک چشم نافع است . اسراف در خوردن آن ایجاد باد و نفخ می کند . مضر معده است و قی ایجاد می کند . مغز سفید بی پوست نازک آن زود هضم و غیر مقشر و با پوست آن شکم را بند می آورد و سر درد ایجاد می کند . روغن فندق گرم و خشک است و برای سرفه سرد و درد سینه و کبد که از سردی باشد و مالیدن آن برای رفع سموم گزیدن عقرب و رتیل نافع است . پوست سبز فندق بسیار قابض و یابس است . چون مواد قندی آن کم است برای اشخاص مبتلا به بیماری قند مناسب است . چغاله فندق یا میوه سبز و تازه با پوست به صورت کنسرو و در سرکه یا ترشی استفاده می کنند و خیلی مفید است .  www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com